مدلسازی جوانه زنی و سبز شدن پنج گونه علف هرز در شرایط آزمایشگاه و مزرعه

به منظور پیش بینی جوانه زنی و سبز شدن بذرهای تاج خروس ریشه قرمز، تاجریزی سیاه، تاتوره، جودره و کاهوی وحشی با استفاده از دما و رطوبت، آزمایشاتی در سال های 1388 تا 1390 در آزمایشگاه و مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. ابتدا پاسخ جوانه زنی بذرهای پنج گونه علف هرز به دما توسط چهار مدل رگرسیونی بررسی و دماهای کاردینال آنها مشخص شد. در آزمایش دوم، جوانه زنی بذرهای این گونه ها در دما و پتانسیل های آبی مختلف بررسی و پتانسیل پایه آبی آنها در دماهای مختلف مشخص گردید و مدل زمان آبی-گرمایی بر داده های جوانه زنی این گونه ها برازش داده شد و زمان آبی-گرمایی برای 50 درصد جوانه زنی محاسبه شد. جوانه زنی و سبز شدن این گونه ها در دماهای مختلف در محیط آزمایشگاه نیز مورد بررسی قرار گرفت. در پایان گونه های مذکور در سه تاریخ کاشت (جو دره در دو تاریخ کاشت) و سه رژیم آبیاری در مزرعه کشت شدند و بر اساس دما و رطوبت خاک زمان آبی-گرمایی مورد نیاز برای سبز شدن 50 درصد بذرها محاسبه شد. نتایج نشان داد که بسته به گونه علف هرز بهترین مدل برای پیش بینی دماهای کاردینال متفاوت بود. دماهای کمینه، بهینه و بیشینه تاج خروس ریشه قرمز، تاجریزی سیاه، تاتوره، جودره و کاهوی وحشی به ترتیب 5، 7/31، 45 و 6/7، 6/31، 40 و 3/9، 2/38-1/30، 5/51 و 3، 7/17، 35 و 8/2، 3/22-2/10، 5/41 محاسبه شد. مدل زمان آبی نشان داد که بیشترین پتانسیل پایه آب هرگونه در محدوده دمای بهینه آن گونه رخ داد. کاهش پتانسیل آب موجب کاهش درصد، سرعت و دامنه دمایی جوانه زنی شد. نتایج مدل زمان آبی- گرمایی در شرایط آزمایشگاه و مزرعه نشان داد که گونه ها از نظر زمان آبی-گرمایی برای 50 درصد جوانه زنی و سبز شدن متفاوت هستند. برای جوانه زنی در آزمایشگاه تاج خروس کمترین و جودره بیشترین زمان آبی-گرمایی را نیاز داشت در حالی که در مزرعه تاتوره کمترین و جودره بیشترین زمان آبی-گرمایی را برای سبز شدن لازم داشتند. نتایج آزمایش مقایسه جوانه زنی و سبز شدن در شرایط آزمایشگاه نشان داد که هم? گونه ها برای سبز شدن نسبت به جوانه زنی زمان گرمایی بیشتری نیاز داشتند. نتایج آزمایش مزرعه نشان داد که اثر رژیم آبیاری و تاریخ کاشت بر درصد سبز شدن و متوسط زمان سبز شدن معنی دار بود. کاهش رطوبت خاک در همه تاریخ های کاشت موجب کاهش درصد سبز شدن و افزایش متوسط زمان سبز شدن برای همه گونه های مورد مطالعه شد.